Antik Çağlardan Bir Hikaye: Li Bai ve Yangzhou'daki Hizmetçisi (Bölüm 1 ve 2)

(Minghui.org) Çin tarihinin en ünlü şairlerinden biri olan Li Bai, 26 yaşında Yangzhou'yu ziyaret etti. O kadar cömertti ki, 300.000 bakır para (o dönemin para birimi) dağıttı. Daha sonra yaralanıp fakir düştü ve kalacak bir yeri olmadı. Hizmetçisi Dansha’nın yardımıyla Daming Tapınağı'nda kalabildi. Bir gece ilginç bir rüya gördü. Uyandığında memleketini özlediğini fark etti ve bunun üzerine ünlü bir şiir yazdı.

Ayrıntılar aşağıdadır.

Bölüm I. Yaralanma ve Yoksulluk

Li Bai'nin 300.000 bakır para dağıttığı ve sonra fakir bir şekilde yaşadığı Yangzhou, korkunç bir yerdi. Yangzhou aynı zamanda harika bir yerdi, çünkü Çin'deki en iyi bilinen şiirlerden biri olan "Jing Ye Si"yi (Sessiz Bir Gece Üzerine Düşünceler) orada yazdı.

Yıl 726 ve Li Bai 26 yaşındaydı. Arkadaşı Wu Zhinan’ı Dongting Gölü kenarına defnettikten sonra, Miluo Nehri'ne giderek, dürüstlüğüyle tanınan eski bir bilgin olan Qu Yuan’ın yasını tuttu. Yuelu Dağı'nı ve tarihi Lingling şehrini ziyaret etmenin yanı sıra, doğuya Jinling'e (bugünkü Nanjing) ve Qinhuai Nehri'nin tarihi bölgesine, Jiming Tapınağı’na doğru ilerledi. Sonunda, manzarası güzel olan Yangzhou'ya ulaştı.

Tutkuyla dolu ve şiirleriyle hazır olan Li, birkaç yetkili ve ünlü kişiyi ziyaret etti. Özellikle en çok gurur duyduğu eseri olan “Dapeng’e Övgü”yü (efsanevi dev bir kuş) en görünür yere koydu. Ancak işler umduğu gibi gitmedi. Ziyaretleri defalarca sonuçsuz kaldı, çünkü insanlar daha çok imparatorun Tai Dağı'na yaptığı ziyareti kutlamakla ilgileniyordu.

Soğuk tavır utanç vericiydi, ama Li'yi depresyona sokmadı. Aksine, söğüt ağaçlarının sıralandığı ve çiçeklerle çevrili sokaklarda yürürken, hüzün havasının Yangzhou’nun eski şehriyle iyi uyum sağladığını düşündü. Antik köprülerin altından yavaşça akan su ve Slender West Gölü'nde yapılan sandal gezintisi rahatlatıcıydı; şarkılar ve danslar ise ona ilham verdi. Boş zamanlarında horoz dövüşlerini izledi, at sırtında avlandı veya Cuju (eski bir top oyunu) oynadı.

Baharın hafif rüzgârlı bir gününde, yeşil çimenlerin üzerinde Li ve diğerleri coşkulu bir Cuju maçı yapıyordu. Yuvarlak yakalı, dar kollu bol bir cüppe giymiş, yumuşak ve rahat bez ayakkabılar giymişti. Başında zarif bir kurdeleyle süslenmiş bir eşarp vardı. Usta bir oyuncuydu; bazen bir kaplan gibi ileri atılıyor, bazen de bir turna kadar çevik hareket ediyordu. Aniden Li topa sert bir vuruş yaptı ve top gökyüzüne yükseldi, herkes alkışladı. Ancak, yanlışlıkla bir çukura basıp dengesini kaybederek yere düştü. Li ayağa kalkmaya çalışırken, sadece sağ bacağına basabildiğini, sol bacağının ise arkasında sürüklendiğini fark etti. Birkaç adım atmayı denedi ve tekrar yere düştü. Takım arkadaşları yardım etmeye geldiklerinde, Li'nin sol bacağının bir ağaç gövdesi gibi şiştiğini ve neredeyse pantolonunun paçasını yırtacak hale geldiğini gördüler. Li kaşlarını çatarak acıya katlanmak zorunda kaldı ve otele geri döndü.

Li birkaç gün içinde sahaya döneceğini düşündü. Hizmetçisi Dansha ve bazı arkadaşları ona iyi baksa da, yazın üç ayı geçti ve Li hâlâ zar zor yürüyebiliyordu. Aslında, 80 yaşındaki birinden bile daha yavaştı. Kasların veya kemiklerin iyileşmesi yüz gün sürer derler, ve bu onun için de geçerliydi.

Li aynı zamanda biraz da parasının az kalmasından dolayı gergindi. Otelin sahibi sık sık yanına gelip ona soğuk bakışlarla bakıyordu, bu yüzden taşınıp başka bir yer bulma vakti gelmişti.

Bölüm 2. Daming Tapınağı

Hizmetçisi Dansha, Li'nin Daming Tapınağı'ndaki bir keşiş olan Jianzhen ile iyi arkadaş olduğunu hatırladı. Kavisli kaşları ve dar gülümseyen gözleri olan bu keşiş belki yardım edebilirdi?

Ertesi sabah, Dansha Daming Tapınağı'na gitti ve Xiling Pagodası'nın yanında birkaç kazı besleyen genç bir keşiş gördü. Dansha ile konuşan genç keşiş, onu tapınağın arkasına götürdü ve bitkileri sulayan bir keşişi işaret etti. Jianzhen, 30 veya 40 yaşlarındaydı ve sebzeleri ve çiçekleri suluyordu.

Dansha hiç söz söylemeden bir kova aldı ve Jianzhen’in yanındaki bitkileri sulamaya başladı. Jianzhen gözlerini kısarak Dansha’yı tanıdı ve çalışırken sohbet etmeye başladılar.

"Üstat, bu tapınak harika görünüyor, tütsü parası küçük bir tepe gibi yığılmış. Neden hala kendi sebzelerinizi ve çiçeklerinizi yetiştiriyorsunuz?" diye sordu Dansha.

Jianzhen kollarını sıvadı ve gülümseyerek şöyle cevap verdi: “Bağışçılarımızın verdiği her kuruş, emekle kazanılmıştır, bu yüzden onlara karşı düşünceli olmalıyız. Para kazanmak, iğneyle toprak taşımak gibidir, para harcamak ise su dökmek gibi.”

Dansha başını sallayarak onayladı ve dedi ki: “Tamamen katılıyorum. Diyelim ki bu kovada 300 ip bakır para var. Bu çok gibi görünüyor ve aslında 60.000 dou'dan (bir dou yaklaşık 10 litredir) fazla pirinç almak için yeterli. Ama eğer bu paraları düşüncesizce dağıtırsak, kısa sürede tükenirler.”

Dansha, elinde bir kepçe su tutarak, bir orkideye sanki bir insanmış gibi bakıp hırladı: "Mesela, Yangzhou’da genç bir adam zor durumda kalmıştı ve karısı doğum yapıyordu. Bu yüzden efendim Li Bai’den para istedi," dedi ve suyu orkidenin üzerine döktü, "Efendim hiç düşünmeden ona 30 ip bakır para verdi."

Dansha başka bir kepçe su aldı, sonbahar krizantemlerine bakarak acı bir şekilde devam etti: "Yangzhou’da başka bir gencin babası neredeyse 100 yaşında ve zor yürüyor. O da efendimden yardım istedi," dedi ve krizantemlere su dökerken ekledi: "Ve efendim ona da 30 ip para verdi, hem de hiç düşünmeden."

Bir gece açan cereus çiçeğini (bir tür kaktüs çeşidi) ve bir kırmızı örümcek zambağını suladıktan sonra Dansha iç çekti ve dedi ki: "Yangzhou’da bir genç hastaydı ve yatakta acı çekiyordu. Efendim ona 30 ip para verdi. Bir başka genç adamın babası öldüğünde, ölüm haberini içeren mektubu elinde tutarak iki damla gözyaşı döktü ve efendim ona 50 ip para verdi."

Jianzhen gülümseyerek, “Li Bai gerçekten cömert ve dostluğa değer veren biri,” dedi.

"Evet, kesinlikle öyle!" diye onayladı Dansha. "Bu dünyada yaşarken herkesin zor zamanları olur. Birinin memleketi sel basmış, birinin atından düşüp bacağı kırılmış, biri devlet işini kaybetmiş, bir diğeri bir zorbayı öldürdüğü için başı belaya girmiş. Hepsi efendimi nerede bulacağını biliyordu. Başlarını eğip üzüntülü yüz ifadeleriyle geldiler, ve efendim hep para dağıttı." Dansha lahanaları, çoban püskülünü, mantarları ve ıspanağı sulamaya devam etti.

"Li Bai’nin babası tüccar. Bu yüzden bu kadar cömert olması şaşırtıcı değil!" diye gözlemledi Jianzhen.

"Tabii ki! İşte çok komik bir hikaye. Bir seferinde, yan odadaki genç efendi çığlık attı. Benim efendim hiçbir şey söylemeden bana 30 ip bakır para alıp yan odaya götürmemi söyledi. Biliyor musun, o kişi neden çığlık atmıştı?" Dansha öne eğildi, gözleri çizgi haline gelene kadar gülerek, "O genç efendi kumarda çok para kazanmıştı. Akrabaları ve arkadaşları bunu duyunca hepsi borç almak için yanına geldiler, bu yüzden otelde saklanmak zorunda kaldı. Ben ona parayı verdiğimde, bana parayı geri verdi ve dedi ki, ‘Parasız kalmak zor ama parayla yaşamak daha da zor.’"

Jianzhen gülmekten kendini alamadı ve, "Li Bai’nin iyi şiirler yazdığını biliyordum ama bu kadar iyi yürekli olduğunu bilmiyordum—adeta bir Bodhisattva gibi," dedi. Gülmeyi bırakarak ekledi: "Belki de senin dediğin gibi efendin bana da biraz 'su döker'?"

Dansha kovayı alarak kalan suyu sebzelerin üzerine döktü. Sonra kovayı ters çevirip Jianzhen’e gösterdi: “Başlangıçta çok su vardı ama sonunda tükeniyor. Şu an otel sahibi efendimi kapı dışarı etmezse minnettar oluruz.”

Tam o sırada, birkaç kaz gelip toprakta solucan aramaya başladı.

Dansha’nın gözleri parladı ve, “Üstat, bu kazlar bana ilginç bir şeyi hatırlattı. Siz çok bilgilisiniz, muhtemelen bunu biliyorsunuzdur. Bu kazlar beyaz, pembe ayakları var, kızlar kadar narinler. Ama kızdıklarında insanları hatta bir kaplanı bile gagalamaya cesaret ederler. Biliyorsunuz, kaplan hayvanların kralıdır, ama kazlarla karşılaştığında ne yapacağını bilemez. Geçen yıl Dongting Gölü’nde Wu Zhinan’ı defnederken, ormandan bir kaplan çıktı—ben de çok korkmuştum. Aniden, yetiştirdiğim iki kaz suyun içinden kıyıya uçtu. Biri gagasıyla kaplanı ısırdı, diğeri de kanatlarıyla saldırdı. Kaplanın etrafında uçarak onu sersemlettiler. Sonunda kaplan kaçtı,” dedi.

“Evet, Li Bai iyi arkadaşı Wu Zhinan’ı defnettiğinde, gözleri kanayana kadar ağladı ve bir kaplan gelmiş olmasına rağmen kıpırdamadı,” dedi Jianzhen, tespih tanelerini çevirirken. “Bu olayı duydum ve gerçekten onu takdir ediyorum.”

Dansha, “Benim efendim sık sık der ki, ‘Bir insan şiir bilmezse, hayatının yarısı gitmiştir; dostluğa değer vermezse, diğer yarısı gitmiştir.’ Ama benim anladığım kadarıyla, eğer bir insan kazları anlamazsa, muhtemelen hayatını tamamen kaybeder,” dedi.

Jianzhen gülerek, “Bu mantıklı. Efendinizin kazlarla ilgili bu bilgiyi bildiği doğru. Ama sana hatırlaman için bir şey söyleyeyim: İnsan, kötü işler yapıp refah içinde yaşamaktansa, doğru işler yapıp sade bir hayat sürmeyi tercih etmelidir. Neden burada olduğunu biliyorum—bilmece çözmene gerek yok. Genç efendiniz de buna aldırmazsa yarından itibaren Daming Tapınağı'nda kalabilir.” dedi.

(Devam edecek)